Odtworzenie optymalnych warunków siedliskowych dla zachowania populacji gatunków chronionych w rezerwacie przyrody „Budzisk”

Towarzystwo Ochrony Siedlisk „ProHabitat” w okresie 2009-2010 realizowało projekt pn. „Odtworzenie optymalnych warunków siedliskowych dla zachowania populacji gatunków chronionych w rezerwacie przyrody Budzisk”. Celem projektu było odtworzenie optymalnych warunków siedliskowych dla zachowania populacji gatunków chronionych storczyka krwistego Dactylorhiza incarnata kruszczyka błotnego Epipactis palustris oraz wielosiła błękitnego Polemonium coeruleum poprzez usunięcie drzew i krzewów oraz wykoszenie powierzchni torfowiska wokół stanowisk wymienionych gatunków na powierzchni ok. 2 ha oraz monitoring tego obszaru.

Storczyk krwisty Dactylorhiza incarnata i kruszczyk błotny Epipactis palustris  należą do rodziny storczykowatych (Orchidaceae Juss.) obejmującej ponad 20 tysięcy gatunków. W Polsce, w stanie dzikim, występuje około 49 gatunków z 24 rodzajów i wszystkie one podlegają ochronie gatunkowej. Kruszczyk błotny podobnie jak storczyk krwisty rośnie na wilgotnych, ekstensywnie wykorzystywanych łąkach. Są to gatunki zagrożone, a w zachodniej Europie prawie całkowicie wyginęły. Jedną z przyczyn ich wymierania jest zanikanie odpowiednich dla nich siedlisk. Proces ten wywoływany jest osuszaniem podmokłych terenów, intensyfikacją zabiegów agrotechnicznych na łąkach lub całkowitym zaniechaniem ich wykorzystywania. W rezultacie wilgotne łąki w szybkim tempie zarastają zaroślami lub lasem i gatunki te giną, gdyż preferują otwartą przestrzeń i nie lubią zacienienia.

Wielosił błękitny Polemonium coeruleum należy do rodziny wielosiłowatych (Polemoniaceae). Wielosił jest reliktem glacjalnym, z głównym ośrodkiem występowania w środkowo-wschodniej i północnej Europie. W Polsce występuje głównie w północno – wschodniej części kraju oraz na Pomorzu, gdzie zajmuje siedliska wilgotne – podmokłe łąki, torfowiska niskie, brzegi zbiorników wodnych, czasem podmokłe lasy i zarośla. Jest objęty prawną ochroną gatunkową od 1983 r. w kategorii narażony na wymarcie. Liczba naturalnych siedlisk rośliny zmniejsza się z powodu melioracji terenów wilgotnych i ich zarastania.

Projekt został zrealizowany dzięki finansowemu wsparciu Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Białymstoku.